15، 16 و 17 تيرماه سال 1382 را به یاد می‌آورید؟ سالی كه دو خواهر دوقلوی لهراسبی یعنی لاله و لادن بیژنی تصمیم گرفتند بعد از 29 سال از یكدیگر جدا شوند

این روزها سالگرد جدا سازی این 2 خواهر است. خواهران قريبي كه خطر غربت را به جان خريدند. آنها كه نزديك‌تر از 2 دانه انار در یك پوسته بودند، تصميم خود را گرفتند. حتي اگر تنها يكي از آنها زنده بماند.لاله و لادن با تمام سخت‌كوشی‌شان براي ادامه تحصيل در رشته حقوق و كامپيوتر و تسلط داشتن بر زبان انگليسي باز هم بازار كاری برايشان نبود.

حتی آخرين بار، زماني كه يكي از بخش‌هاي دولتي پس از 3 ماه كار آزمايشي به آنها جواب رد داد، لاله و لادن با چشم گريان به خانه آمدند و تصميم گرفتند به هر قيمت از هم جدا شوند. لادن تاكيد مي‌كرد: «به هر قيمت.» و همین موضوع بهانه‌ای شده بود تا آنها به هر دری بزنند تا از یكدیگر جدا شوند.

امكان عمل جدا‌سازي‌ وجود نداشت چون سياهرگي كه خون تيره مغز را به قلب مي‌رساند به علاوه يك رگ در ناحيه بالاي گردنشان مشترك بود و همين موضوع شانس موفقيت عمل را خيلي كم كرده بود.

پس با كيت گوا جراح سنگاپوري كه آن زمان موفق به جداسازي دوقلوهاي نپالي كه مانند آنها از سر به هم چسبيده بودند شده بود، تماس گرفتند و خواهان عمل جراحي مشابهي براي خود شدند. اين خطرناك‌ترين ريسك ممكن بود، اما لاله و لادن اصلا نمي‌ترسيدند. به‌طوری كه شب قبل از عمل لادن می‌گفت: «ما تمام ريسك‌هاي اين عمل را پذيرفته‌ايم و با شجاعت به اتاق عمل مي‌رويم.» و این در حالی بود كه لاله آرزو مي‌كرد هر 2 سالم از اتاق عمل خارج شوند.

براي جراحي طولاني‌مدت جداسازي لاله و لادن، 35 متخصص، 5 جراح اعصاب، يك متخصص جراحي عروق، 6 متخصص جراحي پلاستيك، 8 راديولوژيست و در مجموع 125 نفر كادر پزشكي در نظر گرفته شده بود و جالب اینجا بود كه همه آنها قریب به اتفاق معتقد بودند كه این عمل باعث مرگ هر 2 یا بروز عوارض جانبي شديد در يك يا هر 2 نفر آنها خواهد شد.

زیرا تمامی عمل جداسازی صورت گرفته دوقلو‌ها در حالی انجام می‌شد كه آنها مغزهايي كاملا مستقل از يكديگر داشته‌اند؛ اما در مورد این 2 خواهر كه داراي يك رگ اصلي مشترك بودند داستان كاملا متفاوت بود.

در هر حال با پذیرفتن لاله و لادن آنها به اتاق جراحی فرستاده می‌شوند و پس از 72 ساعت عمل طاقت‌فرسا در آخرین مرحله یعنی جدايي، لادن ديگر قادر به تحمل جراحي نبود و به دليل داشتن فشار خون بالا در مغز جان باخت، 2 ساعت بعد لاله نيز به همين دليل درگذشت. در نهایت پيكر آن دو، جداگانه در روستاي لهراسب فارس محل تولدشان تشييع شد.

در هر حال آنها آخرین دوقلوهای بهم چسبیده‌ای نبودند كه در ایران متولد شدند، بعد از آنها تعداد زیادی نوزاد به دنیا آمدند كه باز هم به هم چسبیده بودند. برای مثال همین سال 86، 2 نوزاد به هم چسبیده از ناحیه شكم و ناف در قزوین به دنیا آمدند. اما اینكه علت چیست و چگونه باید از به دنیا آمدن و شكل‌گیری این نوزادان جلوگیری كرد سئوالی است كه در گفت‌وگو با دكتر ایرج حق‌شناس، متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان اصفهان در ميان گذاشتيم.

چه عاملی باعث ايجاد دوقلوهاي بهم چسبيده مي‌شود؟
بر اساس تحقيقات تئوريك پزشكان و متخصصان ژنتيك و جنين‌شناسي بر روي حيوانات، عواملی همچون خوردن غذاهاي آلوده با حشره‌كش‌هاي حاوي سلينيوم، كمبود منيزيم، اثرات اسيد بوتيريك و عفونت‌ها و يا راديشن عاملي براي تولد نوزادان به هم چسبيده است.

هرچند كه آنها تنها اين آزمایش‌ها را بر روی حيوانات آزمايشگاهي انجام داده‌اند اما معتقدند كه این عوامل بر روی جنین انسان نیز موثر است. همچنین بی‌اطلاعی از تحقیقات و روش‌های عدم جلوگیری از به وجود آمدن و تولد این نوزادان از دیگر عوامل وجود این دوقلو‌های بهم چسبیده می‌شود.

تولد این نوزادان چه مشكلاتی را ایجاد می‌كند؟
تولد اين نوزادان مشكلاتی همچون عدم پيشرفت زايمان و نيز جداسازي اين نوزادان در صورت زنده ماندن را در پی دارد. برای مثال در مهر و آبان سال 63 در مدتي كمتر از يك ماه 2 جفت نوزاد بهم چسبيده دختر در بيمارستان امين اصفهان متولد شدند كه به‌دلیل تشخیص زودهنگام و عمل سزارین و پایان دوره آبستنی نه‌تنها از مرگ مادر بلكه به‌دلیل نارس بودن نوزادان از تولد آنها با این مشكل بزرگ نیز جلوگیری شد.

جداسازی این نوزادان در صورت امكان با چه موانعی روبروست؟
جداسازی این نوزادان با توجه به نوع آنها (نوع چسبندگی آنها به همدیگر) و همچنین وجود سنت‌های مختلف در اعتقادات گوناگون كاری بسی سخت و دشوار است زیرا این نوزادان ابتدا باید از چندین لحاظ مورد بررسی قرار گیرند.

باید مشخص شود كه آیا این دوقلو‌های بهم چسبیده یك نفرند كه پارازيتی در كنار آن رشد كرده، يا 2 موجودند كه هر 2 حق زندگی دارند، كه در این صورت باید طوری عمل كرد كه هر دوي آنها حفظ شوند و در صورت عدم امكان جداسازی هر دوی آنها با تمام عوارض فيزيكی و روانی كه در آینده برای خود و والدينشان به همراه دارند زنده بمانند و زندگی كنند، زیرا در این شرایط همچون لاله و لادن هر دو آنها تلف می‌شوند.

البته در برخی از مواقع هم اگر طوری بهم چسبيده باشند كه قسمت عمده عضو متعلق به يكی از آنها باشد و امكان از بین رفتن دیگری در موقع عمل وجود داشته باشد باز هم می‌توان با عمل جداسازی جان یكی از آنها را نجات داد. اما در صورت بردن سهم مساوی آن دو از عضو، این عمل نباید صورت بگیرد. قابل ذكر است كه لاله و لادن در فارس متولد شده‌اند و بعد از فوت در زادگاهشان به خاك سپرده شدند.نويسنده:كاملیا مافی