چند سالي است كه نسل داروهاي مخدر در بسياري از كشورها از جمله كشور عزيزمان تغييرات شگرفي كرده و اين روزها شايد ديگر از ترياك و حشيشي كه در كثيف‌ترين شرايط در پستوي خانه‌ها استعمال مي‌شد ديگر خبري نيست و اين مواد افيوني در بسته‌بندي‌هاي نوين و اشكال متفاوت در اختيار جوانان قرار مي‌گيرد. بسياري از اين مواد طوري معرفي مي‌شوند كه برخي تا مدت‌ها نمي‌دانند آنچه در حال مصرف كردن آن هستند يك ماده مخدر است و زماني به اين واقعيت تلخ پي مي‌برند كه شايد راهي براي بازگشت ندارند و...

يكي از مواد مخدر خطرناكي كه در سال‌هاي اخير بسياري را آلوده و خسارات فراواني به جامعه وارد كرده است ، ماده‌اي به نام كراك است . كراك هروئيني است كه تا حد امكان اشباع شده است. يعني يك گرم كراك از 10 تا 100 گرم هروئين ساخته شده ولي قيمت آن هم قيمت هروئين و در بعضي مواقع به مراتب ارزان‌تر از آن است. اعتياد كراك نسبت به هروئين بسيار شديدتر و فوري‌تر و ترك آن بسيار مشكل‌تر است. كراك ماده مخدر جديدي است، يعني در واقع با نام جديدي معرفي شده و نوجوانان و جوانان نمي‌دانند كه اين ماده مخدر بدتر از هروئين است. اين افراد اكثرا خيال مي‌كنند كراك چيزي در حد قرص‌هاي روانگردان و اكستازي است به همين دليل از مصرف آن وحشت ندارند و اين شروع فاجعه است.

مصرف حتي يك بار كراك اعتياد آور است و اين تفاوت اساسي كراك با قرص‌هاي اكستازي است كه در عين اين‌كه قدرت كشندگي بالايي دارد، بسيار نيز اعتياد آور است. هشدارهاي زيادي كه مدام عليه قرص‌هاي اكستازي شده باعث شده تا خطر كراك در سايه و پنهان باقي بماند.

كراك بر خلاف هروئين، ترياك، حشيش و... بدون بو است و مصرف آن بسيار ساده و بدون نياز به وسايل حجيم و صرف وقت است. كراك بسيار كم‌حجم است. اندازه آن از نخود كوچك‌تر و به اندازه يك عدس است. بنابراين جاسازي آن بسيار ساده است و خانواده‌ها بسادگي نمي‌توانند آن را كشف كنند. با وجود اين‌كه مواد اوليه كراك در ايران هروئين است، بسيار ارزان‌تر از هروئين در اختيار نوجوانان و جوانان قرار مي‌گيرد. معتاد به ترياك مي‌تواند سال‌ها زنده بماند و در كنار مصرف زندگي عادي خود را نيز داشته باشد حتي كار كند و خانوده‌اش را سرپرستي كند. حتي معتاد هروئين در صورتي كه تزريقي نشود، مي‌تواند10 تا 20 سال زنده بماند؛ اما معتادي كه 3ماه بعد از مصرف كراك تا 30 كيلو از وزن بدنش كم مي‌شود آيا مي‌تواند بيش از 2 سال زنده بماند؟

معتاد به كراك در پايان اولين سال اعتيادش حداقل كبد و طحالش را از دست خواهد داد. معتاد به كراك هرگز نمي‌تواند بيش از يك ماه زندگي عادي داشته باشد پس از يك ماه يا در حال چرت زدن و خماري است يا در حال درد كشيدن.

نورچيزك

نورچيزك كه مدتي است در كشورمان توسط معتادان استعمال مي‌شود، از جمله مواردي است كه مي‌توان آن را جنايتي بزرگ از سوي سودجويان و سوداگران مرگ ناميد؛ چرا كه در ساخت آن از تركيباتي استفاده شده كه عوارض فوق العاده خطرناكي را براي فرد به دنبال دارد.

نورچيزك كه به شكل آمپول‌هاي غير بهداشتي تهيه مي‌شود، در حقيقت معجوني است متشكل از 60‌‌درصد هروئين مايع مت آمفتامين آمفتامين دگزامتازون و چند تركيب باور نكردني ديگر كه نام بردن آن در اين مقاله امكان‌پذير نيست. حال تصور كنيد همه اين مواد در آزمايشگاه‌هاي زيرزميني و صددرصد غير بهداشتي و كثيف، با هم تركيب شده و به شكل آمپول‌هاي دست‌ساز و با قيمتي بسيار اندك به فروش مي‌رسد.

نكته باور نكردني ديگر اين است كه سوداگران مرگ معمولا اين آمپول را به عنوان داروي ترك اعتياد به معتادان مي‌فروشند. فرد معتاد با مصرف نورچيزك به دليل داشتن كورتون به صورت كاذب قدري پر انرژي‌ مي‌شود و نمي‌داند با يك بار تزريق آن در رگ، به منجلابي مي‌افتد كه عملا رهايي از آن غير ممكن است.

شيشه

كريستال دي متامفتامين هيدروكلريد، ماده‌اي قدرتمند، اعتيادآور، محرك و به شكل تركيبي و مصنوعي است. اين كريستال به شكل بزرگ و شفاف مانند كريستال‌هاي واقعي و به رنگ‌هاي صورتي، آبي و سبز يافت مي‌شود. اين ماده همچنين در خيابان به اسامي‌«مت»، «تينا» و در بعضي مواقع «آيس» و «شيشه» شناخته شده است.
كريستال اغلب به صورت تفريحي در مهماني‌ها براي افزايش ميل جنسي و در بعضي موارد براي بيدار ماندن مصرف مي‌شود.

مانند ديگر انواع متامفتامين‌ها، كريستال معمولا به شكل‌هاي سيگار، بلعيدني، مايع خوراكي يا تزريقي و در موارد نادر حتي به صورت شياف مقعدي استعمال مي‌شود. كريستال به شكل سيگار يا تزريقي آثار تخريب‌كننده‌تري دارد كه متاسفانه استفاده از نوع سيگار و تنفسي شايع‌تر است.

اثر كريستال هم مانند هر نوع ماده مخدر ديگر در اشخاص متفاوت و به عواملي چون وزن، سلامت فرد، مقدار مصرف، روش استفاده، سابقه مصرف و اين‌كه آيا با ماده ديگري استفاده مي‌شود، بستگي دارد. همچنين عوامل محيطي، تاثير اين ماده را در فرد تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد. اين‌كه فرد به تنهايي يا در جمع و در مهماني مواد مصرف كرده باشد، مي‌تواند در اين تجربه تاثير بگذارد.

كريستال يا شيشه محركي بسيار قوي است كه فعاليت‌هاي سيستم عصبي مركزي را سرعت مي‌دهد. اگرچه بظاهر درخصوص مرگ و مير ناشي از استعمال مستقيم كريستال كمتر گزارش شده است، ولي اين نكته را بايد مورد توجه قرار داد كه اين ماده بسيار اعتيادآور و نسبت به آمفتامين‌هاي ديگر از نظر اجتماعي، عاطفي، رواني و حتي تحركي آسيب بيشتري به فرد وارد مي‌كند.

در بيماراني كه از كريستال به‌عنوان آمفتامين براي تحمل درد استفاده مي‌كنند، علائمي مشابه بيماران رواني پارانوئيدي و جنون جواني مشاهده مي‌شود.

گاهي اوقات افرادي كه به استعمال ماده تن در داده‌اند، كريستال را به عنوان آمفتامين (مسكن) مصرف مي‌كنند. اگر فردي يك بار كريستال را به‌عنوان مسكن رواني تجربه كند، به تجربه مجدد آن علاقه‌مند مي‌شود و كم كم به سوي اين ماده كشانده مي‌شود. استفاده دوز بالاي كريستال مي‌تواند موجب آسيب رگ‌هاي مغزي و در نهايت مرگ شود. ديگر تاثيرات فيزيكي معمول ناشي از استعمال كريستال شامل خشكي دهان، افزايش سرعت تنفس، سردردهاي طاقت فرسا، حالت تهوع، تعريق بيش از اندازه، سرگيجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن ، تپش قلب، خشكي، سوزش و ترك لب‌ها، بزرگ شدن مردمك چشم، سياهي رفتن چشم، لرزش دست‌ها و انگشتان مي‌شود. استعمال كريستال روي رفتار شخص نيز تاثير مي‌گذارد: افزايش حركت‌هاي فيزيكي، نوعي حالت سرخوشي، ناآرامي، اضطراب و دلواپسي، پرخاشگري، خشونت و رفتار خصمانه، بيخوابي شديد، حمله‌هاي ناگهاني هراس و اضطراب پارانوئيدي (جنون سوءظن) همراه با توهم، نشاط و دلخوشي بيش از حد، پرچانگي، تكرار حرف‌ها و كارهاي ساده، تغيير ناگهاني در رفتار و گفتار و اختلال در درك،اختلال و بي‌نظمي‌ در كار كليه و ريه، بي اشتهايي و در نتيجه سوء تغذيه و كم وزني مفرط وعوارض قلبي ديده مي‌شود.

مشكلات و تاثيرات ناشي از استعمال تركيب داروها قابل پيش‌بيني نيست. بعضي اوقات داروهاي كندساز (آن دسته از داروهايي كه فعاليت‌هاي بدني را از طريق تاثير بر روي سيستم عصبي مركزي كاهش مي‌دهد) همانند الكل يا بنزوديازپين‌ها به منظور خنثي‌كردن تاثيرات تحريك‌كننده كريستال مورد استفاده قرار مي‌گيرد. به هر حال استفاده از چند نوع دارو براي اين منظور ممكن است منجر به استفاده مرتب و وابستگي به انواع داروها شود.

استفاده از كريستال مي‌تواند نياز و فعاليت جنسي فرد را به طور غيرعادي افزايش دهد. اين به همراه ديگر تاثيرات استعمال اين ماده ممكن است فرد را به قدري بي توجه و از خود بيخود كند كه استفاده از وسايل حفاظتي و پيشگيري را فراموش كند. به طور كلي افراط در فعاليت‌هاي جنسي آسيب‌هايي غيرقابل جبران به همراه دارد و احتمال ابتلا به بيماري‌هاي مقاربتي را افزايش مي‌دهد.

بعضي داروهاي ضد ايدز مي‌توانند مانع عكس‌العمل بدن در تجزيه كريستال شود و اين موجب مي‌شود تا سطح پايداري كريستال در سيستم گردش خون طولاني تر و بيشتر شود. استعمال كريستال با استفاده از پيپ يا به شكل سيگار موجب سوزاندن و بريدن لب‌ها مي‌شود كه احتمال سرايت انواع ويروس‌ها از جمله هپاتيتC را افزايش مي‌دهد. شيوه استعمال كريستال تزريقي نيز تاثير فراواني در فراهم كردن زمينه ابتلا به هپاتيتC و ايدز دارد، بخصوص اگر سوزن، سرنگ و ديگر تجهيزات تزريقي (قاشق، صافي، شريان بند) مشتركا استفاده شود. اگر مبتلايان به ايدز از كريستال به طور گسترده و در مدت زمان طولاني استفاده كنند، تعداد ويروس‌ها در بدن آنها افزوده خواهد شد.

بسياري از مصرف‌كنندگان كريستال اين ماده را وابسته كننده توصيف مي‌كنند. مصرف‌كنندگان اين ماده، در ابتدا تشويق مي‌شوند كمي ‌از اين ماده را همراه داشته باشند تا در مواقع ناگهاني به دادشان برسد. با توجه به ماهيت وابسته‌كننده اين ماده، فرد از لحاظ رواني و فيزيكي به آساني به آن وابسته مي‌شود. وقتي بدن فرد با مخدرها سازگاري پيدا مي‌كند وابستگي فيزيكي اتفاق مي‌افتد و در اين وضعيت، فرد كم‌كم به عملكرد مواد مخدر در سيستم بدن عادت مي‌كند.

بالا رفتن سريع قدرت تحمل و وابستگي نسبت به كريستال و مصرف دوز بالاي اين ماده براي رسيدن به تاثير مطلوب از دلايل معمول مصرف عنوان شده است. حالت و حس آرامش و خلسه بي‌نهايتي كه به دنبال مصرف متامفتامين‌ها در فرد ايجاد مي‌شود اغلب موجب ميل استفاده بيش از حد براي استفاده بيشتر از اين ماده در شخص مي‌شود.

تحقيقات در زمينه پيدا كردن روش‌هاي درماني مناسب براي كريستال و ديگر متامفتامين‌ها در كشورهاي مختلف دنيا ادامه دارد. درمان‌ها شامل روش‌هاي ويژه براي برخورد با مصرف‌كنندگان متامفتامين‌ها از ابعاد رفتاري و رواني است.

افرادي كه يكباره استعمال كريستال را قطع مي‌كنند دچار علائم زير مي‌شوند: افسردگي عصبي، خونسردي و بي‌علاقگي، خواب طولاني، به‌هم‌ريختگي روحي، كم آوردن انرژي، سراسيمگي، توانايي محدود در دستيابي به لذت‌ها و اضطراب. افرادي كه كريستال مصرف مي‌كنند، مي‌گويند نوع افسردگي بعد از مصرف اين مخدر مانند ديگر داروها نيست و دچار نوعي ناتواني، درماندگي و اختلال در خواب مي‌شوند تا جايي كه توانايي، انجام وظايف و كارهاي روزمره فرد را مختل مي‌كند. اگر شما براي ترك، به كمك نياز داريد با يك دكتر، مشكل خود را در ميان بگذاريد.

پس از مصرف كريستال، رانندگي كردن بسيار خطرناك است، رانندگان تحت تاثير اين ماده تمايل زيادي براي ريسك كردن دارند. وقتي تاثير اين مخدر بتدريج از بين مي‌رود فرد دچار خستگي و گرفتگي شديد مي‌شود كه اين احتمال خطر را در رانندگي زياد مي‌كند. رانندگي هنگامي ‌كه راننده تحت تاثير اين گونه مواد باشد، غيرقانوني بوده و مجازاتي نظير ابطال گواهينامه رانندگي، جريمه و زنداني را در پي دارد.

اكستازي

تركيب 3 ، 4 متيلن دي اكسي مت آمفتامين با فرمول 20N15H11C تركيب شيميايي اكستازي را نشان مي‌دهد. (‌3 و 4 )Methy lendioxy Meth Amphetamine در ايران اين قرص را با نام‌هاي مختلفي مي‌شناسند ، از جمله :
اكستيسي، اكستاسي، اكستازي، XTC، E، EX، X ، قرص شادي، قرص عشق، قرص نشئه، بمب شادي، سوپرمن، مرسدس، استار، جت و...

اين ماده به صورت قرص‌هاي خوراكي و جويدني، كپسول و مواد تدخيني و تزريقي موجود است كه البته متداول‌ترين آن به صورت قرص است كه با مارك‌هاي مرسدس بنز و ميتسوبيشي، $ ، KO ، صليب، ستاره و... ساخته مي‌شود. اين قرص به رنگ‌هاي مختلف وجود دارد و در بسته‌بندي‌هاي مختلف از جمله بسته‌هايي به اشكال كارتوني مثل ميكي‌ماوس ، پوكمان و... ارائه مي‌شود. امروزه نوع تزريقي آن نيز ديده مي‌شود كه اثرات خود را به مراتب زودتر از انواع خوراكي نشان مي‌دهد.

قيمت آن در ايران طي چند سال اخير از 4000 تومان تا 40‌هزار تومان نيز گزارش شده است. اما امروزه به دليل ساخت راحت آن در لابراتوارهاي داخلي به قيمت 750 تومان هم فروخته مي‌شود كه خطر وجود مواد اضافي در آن و عوارض متعاقب آن خطرناك وجود دارد.

هر قرص حاوي 80 تا 160 ميلي گرمMDMA است.

اين ماده مخدر در سال 1914 توسط شركت مرك (‌Merck ) آلمان به عنوان داروي لاغري و كاهنده اشتها ساخته و عرضه شد، اما به دليل عوارض آن از رده خارج گرديد. در دهه 1970 ميلادي اين ماده بار ديگر براي كمك به بيان احساسات بيماران مورد مصرف قرار گرفت. همچنين ارتش آمريكا از اين ماده براي راستگويي استفاده كرد. در سال 1984 و با اثبات اثرات آن روي مغز حيوانات آزمايشگاهي ، از رده خارج و در سال 1985 در آمريكا ، مصرف آن ممنوع اعلام شد.

بعد از آن بتدريج اين قرص‌ها به صورت غير‌قانوني از انبار كارخانه‌ها خارج شد و با اسامي جديد در اختيار مصرف‌كنندگان قرار گرفت و مصرف آن در مهماني‌ها افزايش يافت.

مصرف اين قرص‌ها در ايران بخصوص در يك‌سال اخير در پارتي‌هاي شبانه بشدت افزايش يافته است و متاسفانه جوانان تحصيلكرده و مرفه مصرف‌كنندگان اصلي اين داروها هستند.

MDMA عضوي از خانواده فنيتيل آمين‌ها و بسيار مشابه ماده ديگري به نامMDA است. البتهMDA داروي قوي تري است و اثرات آن عميق و طولاني‌تر ازMDMA است. ثابت شده كه مصرف اكس براي همه افراد در هر رده سني بخصوص افراد مبتلا به ديابت، صرع، آسم، پرفشاري خون، گلوكوم و زنان باردار بسيار خطرناك است.

اكستازي دارويي بسيار قوي در تغيير خلق است كه سبب مي‌شود مصرف‌كننده، هر كاري را بدون اين كه به عواقب ناشي از آن فكر كند، انجام بدهد و موجب احساس شادي، اعتماد به نفس، پر انرژي، اجتماعي و ريلكس بودن مي‌شود. گفته مي‌شود احساساتي مثل حسادت و درد از فرد دور مي‌شود. گرچهMDMA به عنوان داروي توهم زا شناخته شده است ولي اين نظريه صحيح نيست. اكس خالص توهم زا نيست و توهم اين قرص ناشي از موادي است كه به آن اضافه شده مثلLSD‌. تحقيقات نشان داده است كه اكس خالص به اندازه اكس تقلبي كه امروزه در بازار مصرف دارد، خطرناك نيست. اكس تقلبي مي‌تواند شامل هر چيزي از LSD گرفته تا كافئين باشد كه با MDMA مخلوط شده است. اكستازي بيشتر به صورت قرص مصرف مي‌شود ولي به صورت پودر نيز وجود دارد. در اوايل اكس به صورت صد در صد خالص عرضه مي‌شد، اما امروزه به صورت ناخالص و همراه موادي مثل كتامين، اسپيد، DXM، MDEA و MDA ساخته مي‌شود. DXM در پزشكي براي درمان سرفه ( از طريق خشك كردن ريه‌ها) به كار برده مي‌شود. به علت اين كه اين ماده خاصيت دهيدراتاسيون ( جذب آب ) دارد مصرف زياد آن بسيار خطرناك است.
قرص‌هاي اكس گاهي سفيد هستند كه معمولا روي آنها چهره‌هاي خندان يا ستاره حك شده است. قرص‌هايي كه بر روي آن‌ها آرم شبدر و ميتسوبيشي حك شده به علت وجود مقادير بالايDXM در آن بسيار خطرناك هستند. يكي از راه‌هاي شناخت اين قرص، رنگ آن است. اكس خالص به رنگ سفيد است. البته چون اين روزها اكثر قرص‌ها رنگ مي‌شوند، تشخيص آن به اين روش غير ممكن است. پودرMDMA به صورت سفيد و كريستالي ديده مي‌شود. كيت‌هايي وجود دارند كه قدرت اكس را از درجه يك تا 3 مشخص مي‌كنند.

علائم اكس حدود 20 تا 90 دقيقه پس از مصرف ظاهر مي‌شوند و تا حدود 3 تا 6 ساعت در حد ماكزيمم باقي مانده و سپس تا 24 ساعت علائم ظاهري آن از بين مي‌رود. اين نشانه‌ها شامل ضربان بالاي قلب، دهان خشك، مردمك گشاد شده، تنش عضلاني (در چهره و بدن)، گرفتگي عضلاني، تلاطم معده و همچنين گرم و مرطوب شدن بدن است. فرد نسبت به همه اجسام اطرافش با محبت مي‌شود. خنده، حالت غير قابل كنترل پيدا مي‌كند و فرد بيش از اندازه حرف مي‌زند در اين شرايط موسيقي بهتر شنيده شده و نورها درخشنده هستند. چشم‌ها به خارش افتاده و پف مي‌كنند و در اين حالت ديد شخص تار مي‌شود. فشرده شدن مشت و دهان هم يك واكنش معمولي است. بدن معمولا مقادير زيادي هورمون ضد ادرار ()ADH ترشح مي‌كند كه باعث احتباس آب و كاهش حجم ادرار مي‌شود. دوز بالاي اكس مي‌تواند منجر به استفراغ، سرگيجه، سر درد و گرفتگي شديد بشود. تمام اين درد‌ها مربوط به فشار زيادي است كه اكس روي قلب ، كليه و ريه‌ها مي‌آورد. مصرف‌كننده احساس خستگي، افسردگي و قدري گيجي و منگي مي‌كند و دچار فراموشي مي‌شود. اشتها زياد مي‌شود. ممكن است مصرف‌كنندگان حرفه‌اي احساس سرماخوردگي و آنفلوآنزا داشته باشند. اين مشكلات نسبتا شايع هستند و به نظر مي‌رسد ناشي از آمفتاميني باشند كه با قرص مخلوط شده است.

خطر از دست دادن آب و گرماي بيش از حد overheating در هر بار مصرف اكس وجود دارد. اكس معمولا در پارتي‌هايي مصرف مي‌شود كه شركت‌كنندگان تمام شب را مي‌رقصند. علاوه بر خاصيت آب‌زدايي قرص، رقصيدن هم مزيد بر علت شده و بدن مايعات بيشتري را از دست مي‌دهد. بيشتر مرگ‌هاي ناشي از مصرف اكس به همين علت و همچنين به علت حملات گرماست. با بالا رفتن بيش‌از حد دماي بدن، ممكن است لخته‌هاي كوچكي در جريان خون ظاهر شوند كه مي‌تواند باعث خونريزي مغزي شود. مصرف الكل و قرص‌ با هم بسيار خطرناك است؛ زيرا خود الكل هم خاصيت آب‌زدايي دارد. البته به اين نكته هم بايد توجه داشت كه مصرف بيش از حد مايعات نيز مي‌تواند باعث ورم مغزي شود كه بسيار خطرناك است. بايد به خاطر داشت اكستازي يك داروي كلاسA محسوب مي‌شود ، يعني جزو خطرناك ترين داروهاست و صدمات غير قابل جبراني به مغز وارد مي‌كند.

منبع:جام جم ،منابع اصلي:www.sedehlenjan.com، world.com30www.p